Het teleologische argument – Het argument voor een ontworpen universum
Het teleologische argument is een ontwerpargument. Het aantal factoren dat erop lijkt te wijzen dat het universum ontworpen is om leven op aarde mogelijk te maken is overweldigend. Seculiere wetenschappers hebben waargenomen dat een groot aantal karakteristieken heel precieze waarden moet hebben (zoals hierbeneden wordt aangegeven) om stoffelijk leven mogelijk te maken. Deze heel precieze afstelling van het universum wordt door de seculiere wetenschappelijke wereld niet ontkend en wordt het “Antropisch Principe” genoemd. Atheïstische wetenschappers hebben hiervoor verscheidene, en weinig overtuigende, rationaliseringen aangedragen, die allemaal uitgaan van een toestand zonder een Goddelijk Ontwerper. Maar gezien de complexiteit van de relaties tussen al deze karakteristieken van het universum onderling, lijkt een “fijnafstelling” van het universum door een Goddelijke hand onbetwistbaar.
Het teleologische argument – Een nauwkeurig afgesteld universum
De lijst van kenmerken die het teleologische argument ondersteunen wordt steeds langer, naarmate wetenschappers meer en meer ontdekken over het universum. Het is nu al een enorm lange lijst, en wie houdt er nou van lange lijsten? Maar wanneer ik dit onderwerp met atheïsten bespreek, vragen zij mij vaak naar “details over deze zogenaamde fijnafstelling van het universum”. En daarom geef ik nu een lijst:
Het teleologische argument – De wiskundige onmogelijkheid zonder een ontwerper
Het teleologische argument weerspiegelt een van de drie mogelijkheden voor het bestaan van dit ongelooflijk nauwkeurig afgestelde universum: natuurwetten, toeval of ontwerp. Wetenschappers hebben zich al vele jaren over dit onderwerp gebogen en hebben geen natuurwetten gevonden die deze fijnafstelling kunnen verklaren. De kans dat een dergelijke theorie ooit ontdekt zal worden lijkt nihil. Zelfs Stephen Hawking, die aanvankelijk nog een aanhanger was van het idee van een “Theorie van Alles” waarmee de fijnafstelling van het universum uitgelegd zou kunnen worden als het gevolg van wetmatigheden, concludeerde dat dit niet haalbaar was nadat hij de Onvolledigheidsstellingen van Gödel had bestudeerd. Hij zegt hierover: “Sommige mensen zullen zeer teleurgesteld zijn als er geen overkoepelende theorie is, die in een eindig aantal principes kan worden geformuleerd. Ik behoorde ooit tot die groep mensen, maar ik ben van gedachten veranderd.”2
Omdat de grens van wiskundige onmogelijkheid wordt gedefinieerd als 1 op 10 tot de 50e macht, en omdat de kans op een toevallige fijnafstelling van het universum veel en veel kleiner is dan die waarde, kunnen we toeval uitsluiten. Alleen een transcendente Schepper kan een logische verklaring zijn voor deze ongelooflijk complexe orde in het universum.
In de afgelopen vier decennia hebben wetenschappers ontdekt dat het bestaan van intelligent leven absoluut afhankelijk is van deze zeer delicate en complexe balans van randvoorwaarden. Het lijkt erop dat de stoffen, de constanten en de grootheden van de Oerknal zelf zijn ontworpen om een universum te scheppen waarin leven mogelijk is. Dankzij de moderne wetenschap weten we nu dat universa die leven onmogelijk maken vele malen waarschijnlijker zijn dan enig universum waarin leven mogelijk is, zoals het onze. Hoe veel waarschijnlijker?
Welnu, het antwoord is dat de kans dat een universum zo afgesteld is dat er leven mogelijk is, zó oneindig klein is dat deze noch berekend, noch begrepen kan worden. Stephen Hawking heeft bijvoorbeeld geschat dat het universum door gravitationele aantrekkingskrachten tot een hete vuurbal ineen zou zijn gekrompen, als de uitzettingssnelheid van het universum één seconde na de Oerknal slechts één honderdduizend-miljoen-miljoenste deel kleiner zou zijn geweest.3 Natuurkundige P.C.W. Davies heeft berekend dat de kans op oorspronkelijke randvoorwaarden die sterrenvorming mogelijk maken (planeten kunnen niet bestaan zonder sterren) tenminste duizend-miljard-miljard nullen achter de komma heeft!4 Davies heeft ook berekend dat een verandering in de zwaartekracht of de zwakke nucleaire kracht van slechts een factor één tot de macht -100 (!) voorkomen zou hebben dat er in dit universum leven mogelijk is.5 Zoals we in de voorgaande lijst hebben gezien, bestaat er op dit moment al bijna een honderdtal van dergelijke constanten en grootheden in de Oerknal die ongelooflijk precies moeten zijn afgesteld om een universum te scheppen waarin leven mogelijk is. Daarnaast is het niet zo dat elke grootheid of constante onafhankelijk van elkaar moet worden afgesteld: ook hun verhoudingen en onderlinge relaties moeten op een dergelijke manier heel nauwkeurig worden afgesteld. Dat betekent dat een enorme onwaarschijnlijkheid wordt vermenigvuldigd met een enorme onwaarschijnlijkheid, die vervolgens weer met een enorme onwaarschijnlijkheid wordt vermenigvuldigd, enzovoorts, tot onze hersenen zich dit soort onwaarschijnlijkheden helemaal niet meer kunnen voorstellen.
Er bestaan geen plausibele natuurkundige redenen waarom deze grootheden en constanten de waarden zouden hebben die zij hebben. P.C.W. Davies, die ooit een agnosticus was, merkte op: “Door mijn wetenschappelijke werk ben ik steeds meer gaan geloven dat het fysieke universum in elkaar is gezet met zó'n vernuftigheid dat ik het niet meer zonder meer als een bruut feit kan aanvaarden."6 Brits astrofysicus Sir Frederick Hoyle maakt een vergelijkbare opmerking: "Wanneer we de feiten met gezond verstand interpreteren, dan suggereren deze dat een super-intellect aan de natuurkunde heeft gesleuteld."7 Robert Jastrow, hoofd van NASA's Goddard Instituut voor Ruimtestudies, noemt dit “het meest krachtige bewijs voor het bestaan van God dat ooit uit de wetenschap is voortgekomen.”8
Het teleologische argument – Wat is redelijker: ontwerp of toeval?
Samengevat: het teleologische argument staat op sterke wetenschappelijke, filosofische en theologische poten. Het standpunt dat Christelijke theïsten door de geschiedenis heen hebben ingenomen, namelijk dat het universum een Ontwerper heeft, lijkt zo veel logischer dan het atheïstische alternatief: het universum, dat plotsklaps tot ontstaan kwam, zonder reden en uit het niets, was nu eenmaal toevallig precies afgesteld voor intelligent leven, met een ongelooflijk onwaarschijnlijke nauwkeurigheid en balans. Wanneer we de kans op een dergelijke toevallige fijnafstelling “astronomisch klein” zouden noemen, dan is dat nog een grove overschatting.
Copyright © 2002-2021 AllAboutPhilosophy.org, Alle rechten voorbehouden
